Mijn rug eist alle aandacht op

Bijna twee jaar na mijn eerste keer in de scoliose kliniek. Ongeveer 400 keer heb ik mijn oefeningen op mijn kamer gedaan. Na iets meer dan een jaar mocht ik van vijf keer per week oefeningen doen naar drie keer per week gaan. Ontzettend blij was ik ermee, maar of dat een goede beslissing is geweest…

Twee jaar geleden gaf de arts aan dat ik geopereerd moest worden aan mijn scoliose. Het kwam nogal als een klap, want ik had geen last. Iets wat ik altijd stug volhield. Ik had nooit pijn. Alleen na een lange dag, maar dat had iedereen toch? Nadat ik in de Scoliose Care Clinic mijn oefeningen had aangeleerd en ze zelf begon te doen, werd ik me bewust van mijn rug. Ik was, nee ben, er de hele dag mee bezig, dus voelde ik het beter als er iets mis was. Ik begon het er meer met mijn vriendinnen over te hebben en kwam erachter dat het echt niet waar was dat iedereen dit soort pijn had. Ik kreeg sneller, erger en anders last van mijn rug dan anderen.

Op dit moment zit ik na mijn eerste schooldag weer terug in de trein naar Sneek. Anderhalf uur heen, vijf uur les, anderhalf uur terug. M’n rug knakt telkens en het voelt alsof ik de hele dag heb geslenterd. Ik kan geen enkele goede houding aannemen, ik kan niet ontspannen zitten. Wanneer ik thuiskom ga ik op bed liggen, het enige wat helpt als mijn rug doodop is. ’s Avonds doe ik braaf mijn oefeningen, maar het helpt niet. Pas als ik ze de volgende dag nog eens heb gedaan, voelt alles weer als normaal.

Ik weet niet of het komt doordat ik ben teruggegaan van vijf dagen naar drie dagen oefeningen, maar ik ben juist zo blij daarmee. Het geeft me een stuk meer vrijheid en dit is veel makkelijker vol te houden voor de rest van mijn leven. Aan de andere kant ervaar ik dus wel meer pijn of heb ik het gevoel dat mijn onderste ruggenwervels op slot zitten.

Gaandeweg ben ik steeds meer aanpassingen aan het maken om mijn rug niet teveel te belasten. Altijd rechtop proberen te zitten, niet te lang zitten, niet te lang staan, een zo licht mogelijke tas meenemen, zitten afwisselen met bewegen. Eerlijk gezegd is dat helemaal niet hoe ik wil leven. Ik zou gewoon willen dat ik normaal ben en nergens bij na hoef te denken. Maar dit is wat het is. Mijn hele leven lang gaat dit zo door.

---

In de foto boven dit stukje doe ik één van de oefeningen. Ze maken in de kliniek altijd foto’s van ons terwijl we de oefeningen doen, zodat we zelf kunnen zien wat we precies doen en hoe onze rug er dan uitziet. Ik heb mijn rug nog nooit zo recht gezien als op deze foto en dat is wel een goede motivatie. 

Advertenties

‘Zonder mijn naïviteit bestond Lewinski niet’

Lewinski zit een beetje verstopt, net buiten het centrum in een woonwijk. Het is de verborgen parel van Sneek. Voor Barry Diphoorn is het ook echt een parel, al drie en een half jaar. Háár parel. Het is een eetcafé, een theater en een muziekbolwerk in één. “Je kunt lekker eten bij Lewinski en daarna genieten van wie er op het podium staat.”

Toen Barry ging studeren begon ze pas met koken. Op dat moment ontdekte ze hoeveel ze eigenlijk van koken houdt. Ze begon te experimenteren met allerlei gerechten. Toen ze in Frankrijk werkte, nodigde ze mensen uit bij haar thuis en kookte ze voor hen: het huiskamerrestaurant was geboren.

Na een tijdje zangeres te zijn geweest in een coverband, kwam dat huiskamerrestaurant-concept toch weer naar voren bij Barry. “Ik wilde iets creëren waar mensen op reservering konden komen, met het echte huiskamergevoel. Naast het lekkere eten zou er een thema aan de avond verbonden zijn.”

BarryKookt
Het enige probleem was dat ze daar geen geld voor kon vinden en zo dus geen pand kon kopen. Ze is toen uit nood BarryKookt begonnen, waarbij ze bij mensen thuis ging koken. Het huiskamergevoel kon ze zo wel bieden, alleen de thema’s eromheen nog niet.

Ook had ze elke maandagavond een restaurant in haar eigen huis. Acht jaar geleden kwam Evelien bij Barry eten. “Door het eten is onze vriendschap ontstaan, maar eigenlijk is dat acht jaar later nog steeds de basis als we elkaar zien”, vertelt Evelien.

Dat huiskamerrestaurant bleek een geweldig concept waarmee Barry steeds meer groeide. Na vijf jaar BarryKookt probeerde ze toch weer die eerste droom te verwezenlijken. Drie jaar daarna kreeg ze eindelijk alles voor elkaar: de bank stemde toe, door crowdfunding kon ze starten en het pand, een oude sigarenfabriek, kwam op haar pad. “Toen kon ik m’n kluskleren aan doen en gaan beginnen.”

Vlak daarvoor ontmoette ze Bob op Oerol, met wie ze nu samen is. Bob is kok bij Lewinski en heeft, in tegenstelling tot Barry, een koksopleiding gedaan. “Ze is een hele zorgzame, lieve vrouw. Ze heeft haar zoon ook in haar eentje opgevoed bijvoorbeeld. Daarnaast is ze erg creatief, dat heb je met koken wel nodig.” Bovenal is het een sterke vrouw: “Misschien wel iets té sterk,” zegt Bob, “maar de balans is ook belangrijk, soms is rust pakken nog een valkuil. Ook thuis gaat het vaak nog over werk.”

Naïef
Het ondernemerschap is hartstikke onzeker. “Je hebt lef nodig, maar ook een stukje naïviteit. Je moet niet te veel nadenken over wat er allemaal mis kan gaan, want dan durf je niet meer.” En het is maar goed ook dat Barry soms wat naïef is, anders was Sneek een uniek concept misgelopen. Lewinski loopt erg goed en is in het noorden van Nederland de enige in zijn soort.

Barry is dus een vrouw met een visie en een passie. Evelien is het daarmee eens: “Ze is een hardwerkende vrouw. Deze droom heeft ze altijd al in haar hoofd gehad en door heel hard te werken heeft ze die visie ontplooit. Ze staat ergens voor, heeft een idee en laat zich daar niet vanaf praten.”

Uitbreiding
Anderhalf jaar na de start van Lewinski kwam de winkel bij tankstation Texaco vrij te staan, letterlijk naast Lewinski. Barry nam het pand over en begon daar een broodjeswinkel annex smoothiebar annex huiskamerrestaurant: Lewinkel.

Het is niet altijd makkelijk om je eigen bedrijf te hebben. Barry heeft er wel eens slapeloze nachten van. “Ik ben echt trots op haar hoe ze het allemaal voor elkaar heeft gebokst. Als ze zich niet lekker voelde, ging ze ook gewoon door”, zegt Evelien. Bob stemt daarmee in: “Ze is een echte knokker. Ze heeft alles in zich om wat er op haar pad komt aan te kunnen.”

Grote glimlach
“Ik zou mijn eigen grootste klant kunnen zijn. Ik maak precies wat ik lekker vind, ik nodig artiesten uit die ik leuk vind en ik heb alles gemaakt zoals ik zelf leuk vind”, zegt Barry. “Ik krijg daar super veel energie van. Mensen zeggen tegen me: ‘Wat zijn we blij dat jullie dit zijn begonnen.’ Dan ga ik met een grote glimlach naar huis.”

Die passie voor mensen merkt Evelien ook: “Niet alleen het koken en de muziek, ook het blij maken van mensen staat hoog op Barry’s lijstje. Ze wil verbinding creëren en iedereen bij elkaar brengen. Destijds heeft ze dat ook gedaan in haar huiskamerrestaurant: doordat ik daar kwam eten heb ik een hele vriendenkring ontmoet. Als je naar iets gaat wat Barry heeft opgezet, dan ontmoet je weer nieuwe mensen.”

Samen met haar lief Bob kookt Barry dus vrijwel elke avond voor een club mensen. Dan rest alleen nog de vraag: wat kookt ze in hemelsnaam thuis? “Niets,” zegt ze lachend, “ik heb helemaal geen zin meer om voor mezelf te koken. Ons fornuis staat zelfs in Lewinkel. We eten vaak gewoon wat we hier koken, gaan uit eten of zitten lekker met een pizza op de bank.”

De wereld redden in m’n eentje

De amazone staat in de fik. De aarde kan over tientallen jaren verwoest raken. Vrouwen in andere landen worden verminkt door hun familie. Een kleine greep uit al het leed van de wereld. De politiek doet (naar mijn gevoel) niks. Ik wil wel wat doen, maar doe ook niks, want hoe kan ik in mijn eentje de hele wereld redden?

Op de avond van de Provinciale Statenverkiezingen zaten mijn vader en ik samen de exitpolls te kijken die live werden uitgezonden. Ik had het idee dat we met z’n allen wat meer naar links zouden trekken (hallo politieke bubbel!), maar na de eerste exitpoll schrok ik me kapot. Forum voor Democratie was samen met de VVD de grootste partij in Zuid-Holland.

Na de tweede exitpoll, de derde, de vierde, etc. bekroop me een vreselijk gevoel wat ik niet kon omschrijven. Een soort verdriet of ontzetting om waar de wereld naartoe ging. Ik herinnerde me dat Mignon Nusteling het op Instagram wel eens had gehad over de term Weltschmerz, letterlijk vertaald: wereldpijn. Opeens begreep ik die term zo erg. Een enorm machteloos gevoel, die je alleen maar somber maakt.

Politieke voorkeuren terzijde, ik voel de laatste tijd steeds vaker die pijn om de wereld en de toekomst. Ik probeer te kijken wat ik kan doen tegen bepaalde dingen, maar hoe red je de hele wereld en fix je al haar problemen? Ik kan me niet inzetten voor álles, want dan zou ik alles half doen. Daarom begin ik eerst bij vrouwenrechten en gelijkheid voor vrouwen.

Die Weltschmerz blijft helaas, want ik heb nog steeds niet de hele wereld gered. Maar ik hoop dat ik een verandering teweeg kan brengen in de mensen om mij heen. En zij dan weer in anderen. Samen kunnen we misschien wél de wereld redden.

We weten zelf niet hoe racistisch we zijn

Verontrustend. Dat is eigenlijk de enige manier waarop ik dit kan omschrijven. Het nikab- en boerkaverbod alleen is al vreselijk, want naar het schijnt zijn er maar ongeveer 200 vrouwen die een nikab of boerka dragen in Nederland. Nou, dat klinkt écht als een bedreiging, goed bezig Den Haag! Ik deed ook even een kort onderzoek en kon niks vinden over waaróm deze wet is ingevoerd. Zijn er incidenten geweest met boerka- of nikabdraagsters? Niet dat ik kon vinden.

De wet alleen is dus al een drama, maar ik schrok toen ik het artikel van het AD zag over deze wet. Zij beantwoorden vier vragen over het boerkaverbod. Met onder andere de vraag: wat mag ik zelf doen als ik iemand met een boerka zie? Hier het antwoord op de vraag:

‘Ook is het toegestaan om een burgerarrest uit te voeren […] Maar dat mag alleen wanneer iemand op heterdaad is betrapt en wanneer de verdachte meteen aan de politie wordt overgedragen. Dwang mag alleen worden gebruikt om te voorkomen dat een verdachte de benen neemt, dat kan door iemand bijvoorbeeld tegen de grond te houden.’

Dit kan echt niet. Mensen zullen hier misbruik van maken nu ze dit weten. Ik kan me niet voorstellen hoe de vrouwen die een nikab of boerka dragen zich op dit moment voelen, nu het verbod is ingegaan en het AD actief heeft bijgedragen aan het informeren van alle extreem rechtse mensen op wat zij kunnen doen als ze deze vrouwen zien. Bij geen enkel ander nieuw verbod is dit uitgezocht, waarom nu opeens wel?

Het AD liet weten dat het puur om het informerende aspect ging, maar als journalist maak je altijd keuzes. Iemand heeft de keuze gemaakt om deze informatie op te zoeken en heeft toen de keuze gemaakt om deze informatie de wereld in te slingeren. Het getuigt van onderhuidse islamhaat, waarschijnlijk heeft de desbetreffende journalist het niet eens doorgehad, heeft de redactie van het AD het niet doorgehad. De angst voor het vreemde zit zo diep in onze samenleving ingebed dat er niet eens over nagedacht is dat het verspreiden van dit soort informatie anti-islam is.

Het AD zou het lef moeten hebben om dit te erkennen en te bespreken binnen de redactie. Opdat we zo een inclusievere samenleving kunnen worden en dit soort sluipracisme voortaan kunnen vermijden.

Bron: AD

Bloemkolen: hot or not?

Sooo, what’s up with all the sexualisation in reclames de laatste tijd? Oké, niet de laatste tijd, dit is al meerdere decennia bezig.

Allereerst: de bloemkolen van New York Pizza. Nummer twee: de sokken op half naakte modellen van American Apparel. Nummer drie: de vrachtwagens van Ceves Vergeer met een naakte vrouw op de zij- en achterkant. (Google deze dingen als je meer wilt weten.)

Overeenkomst tussen de drie promotie uitingen: het seksualiseren van vrouwen om zo de aandacht te trekken en iets te verkopen. Nou moet ik zeggen dat dat dus goed werkt, want here I am writing about it. Wat het echter niet doet is sympathie creëren voor de bedrijven. Dit kan gewoon echt niet meer anno 2019.

Sex sells, dat weten we allemaal, maar dat komt alleen omdat we het vrouwenlichaam als lustobject zien. Er is niks neutraals aan een vrouwenlichaam, jammer genoeg. Door dat vrouwenlichaam te blijven gebruiken (of misbruiken), kunnen we daar ook nooit wat tegen doen. Dit is waarom Instagram foto’s van vrouwentepels verwijdert en mannentepels niet.

Het meest choquerende vind ik het proces wat aan zo’n reclame vooraf is gegaan. Stel je dit eens voor: de pizzaontwikkelaars van New York Pizza hebben de bloemkoolbodem-pizza geïntroduceerd in hun assortiment. Het marketingteam is samengekomen om deze nieuwe pizzabodem te promoten. Ze beginnen met een brainstormsessie: in deze fase is alles mogelijk en niks te gek, het zijn maar ideeën. Erik heeft het lied van André van Duin in z’n hoofd: ik heb hele grote bloemkolen, bloemkolen, bloemkolen. HA, LACHE! Iedereen roept een aantal ideeën, waaronder onze Erik (want je gaat me niet vertellen dat dit het enige idee was op de marketingafdeling). Uit álle ideeën kiest het hele team ervoor dat dít het beste idee is. Een naakte vrouw met twee bloemkolen voor haar borsten. Een heel team vond dit het beste idee.

Ik vraag me altijd af of er mensen in zo’n team zitten die twijfelen of dit wel kan. Dat Karen heeft gezegd: “Hey, ik weet niet of dit wel in goede aarde zal vallen bij ons publiek…” Dat het hoofd van marketing heeft gezegd: “Doe niet zo preuts, Karen. Dit valt op, dit is geweldig!” En dat de kous daarmee af is.

En zie daar: de hete bloemkoolbodem van New York Pizza. Nou, gefeliciteerd, jullie hebben bereikt wat jullie wilden. Maar of je daar nou trots op kan zijn?

Hoe ik feminist werd

Het verhaal van hoe ik feminist ben geworden is best wel gek. Ik zeg dat ik feminist ben geworden, maar eigenlijk was ik dat altijd al. Zoals heel veel mensen feminist zijn, maar het niet doorhebben. Maar zo ben ik er dus ingerold.

Er was een tijd dat ik Rapper Sjors volgde op Instagram, gewoon omdat ik het grappig vond. Plots zag ik een filmpje van ene Mignon Nusteling die Sjors had gerepost op zijn eigen Insta. In het filmpje begon Mignon heerlijk de ochtend met een nummertje van Sjors. Ik was geïntrigeerd. Wie is deze vrouw die zonder schaamte mee danst met een nummer van Rapper Sjors? Na nadere inspectie van haar account kwam ik erachter dat ik haar posts geweldig vond. Naakt, tussen het afval of met paardenkop; niks was te gek voor haar. Ik vond het zowel hilarisch als inspirerend. De blauwe volgknop kleurde wit toen ik erop klikte.

Na een paar posts kwam ik erachter dat Mignon ook nog eens geweldige illustraties maakte en dat ze bezig was met het maken van de cover van een pamflet. Ik weer geïntrigeerd. Een pamflet? En het ging ook nog eens over een zo inclusief mogelijk pamflet? Wat hield dat in? Ik klikte door naar het account dat Mignon had getagd: Damn, Honey stond er op mijn scherm. Ik kwam erachter dat het boekje was, wat binnenkort uitkwam. Een boekje als reactie op een ander boek wat net was uitgekomen waar een vrouw zeer seksistische uitspraken deed zonder het zelf door te hebben. Twee dames waren daar zo boos om dat ze een feministisch pamflet schreven en daarvan maakte Mignon de cover dus.

Een maandje later kwam het boekje uit en ik heb het direct aangeschaft (6 euro is niks natuurlijk). Ik heb het in een klein weekje uitgelezen en daar is het echte zaadje geplant. Of nee, die was al geplant bij Mignon, maar door Damn, Honey kreeg dat zaadje alle zon die het nodig had, precies genoeg water en mega veel plantvoeding. In één klap wist ik dat ik feminist was en begon ik erover te praten met vriendinnen.

Inmiddels volg ik door beide accounts nóg meer feministen en activisten. Ook noem ik me zelf nu activist. Ik spreek me meer uit over misstanden op mijn blog, deel steeds meer over het onderwerp en ben zelfs mijn eigen feministische Instagram begonnen. Dus bedankt Rapper Sjors, dankzij jou ben ik uitgegroeid tot een gepassioneerd feminist!

Dadels en melk in de file tijdens de ramadan

De ramadan is weer begonnen! Geen eten en drinken voor de Marokkaanse moslims in ons land. Waar denk je dat het moeilijker vol te houden is? In Marokko of in Nederland?

“Ik stond een keer vast in de file met mijn oom, terwijl het beëindigen van het vasten al was begonnen. Ik baalde zo erg, totdat er een jongetje met een doos vol dadels en een aantal melkflessen langs alle auto’s ging zodat iedereen het vasten toch kon verbreken.” Cherouq M’jahad (19 jaar) heeft de ramadan al een paar keer meegemaakt in Marokko. Haar ouders komen daar namelijk vandaan, maar ze woont in het Noord-Hollandse Hoorn.

Er zijn zo’n 850.000 islamieten in Nederland. Van die groep islamieten is 31 procent Marokkaan. Deze groep gaat van 5 mei tot en met 4 juni vasten: de ramadan is aangebroken.

Zelfs de kleintjes maken zich klaar voor het ramadangebed!

Voor moslims is de ramadan echt wel hét evenement van het jaar. Farah* is studente Journalistiek in Marokko. Ze zit op het puntje van haar stoel en legt rustig uit hoe de ramadan voor moslims is. “Het is cultuur voor ons. Dit hoort bij de islam. Je kunt het vergelijken met het oktoberfeest voor de Duitsers.”

“We zijn het hele jaar bezig met het leven van ons leven. Veel moslims zijn niet zoveel bezig met het geloof. Maar de ramadan is een tijd om dichter bij God te komen. Eigenlijk om de rest van het jaar goed te maken”, vertelt Farah. Cherouq vindt dit best hypocriet, maar ze betrapt zichzelf er ook op. “Dit is eigenlijk waar de ramadan voor dient. Ik heb liever dat ik eens per jaar een maand extra nadenk over de dingen die ik doe en waarom ik ze doe, dan helemaal niet.”

De consumptiesamenleving van Marokko
Eten is erg belangrijk in de Marokkaanse cultuur. In Marokko eten ze erg uitgebreid en komen ze vaak bij elkaar om dat te doen. ’s Middags én ’s avonds wordt er warm gegeten. Gestoomde groentes, wat zoete rijst, vlees, bereidt in een tajine. Alle ingrediënten voor een maaltijd zijn te vinden op de Marokkaanse markt: de medina.

Zodra je over de medina loopt, vechten verschillende geuren om je aandacht. Je loopt langs een hoopje restafval van het kraampje links van je. De zon staat al een aantal dagen aan een strak blauwe lucht. Ze verhit de vis die open en bloot op straat ligt en de geur dringt je neusgaten binnen. Snel loop je bij de vis vandaan. Je baant je een weg tussen de smalle straatjes tot niet alleen de kleur van een bos kruiden je aandacht trekt, maar ook de fris-pittige geur. Gekleurde zakken met linzen, bonen en noten staren je aan. Je koopt een zakje linzen en neemt het mee. Perfect voor de harira.

Veel Marokkanen eten na het verbreken van het vasten die harira. De dikke, rijk gevulde soep bevat tomaten, linzen en kikkererwten. Het verbreken van het vasten heet de iftar. De iftar begint vaak met dadels en een glas melk. Dit gebeurt altijd met de hele familie. “Het komt zelden voor dat wij alleen met het gezin eten”, Cherouqs ogen beginnen te twinkelen als ze aan haar familie denkt.

Ik denk liever één maand extra na over de dingen die ik doe, dan helemaal niet.

Stiekem eten
De ramadan is erg belangrijk in de islam. Het wordt afgekeurd als je niet meedoet. Doctor aan de faculteit geschiedenis van Universiteit Leiden, Nadia Bouras, zegt hierover: “Er zit een bepaalde sociale druk achter. Niet iedereen doet eraan mee, maar je krijgt dan wel afkeurende blikken. Er wordt dus in het geheim gegeten.”

Omdat het geloof het grootste aspect is wat de Marokkanen verbindt, is de ramadan een belangrijke tijd. Marokkanen in Nederland krijgen veel te verduren door het anti-islamdebat dat gaande is. Het geloof houdt ze dan samen en is een steun voor hen, wanneer ze in een omgeving zitten die tegen de islam is. Dit blijkt uit een onderzoek van doctor Susan Ketner, onderzoeker in het sociale domein aan Hogeschool Leiden. Religie zorgt voor sociale zekerheid en veiligheid in de groep.

In Nederland zit er dus al druk achter, maar in Marokko is het nog erger. In de wet staat namelijk dat het ten strengste verboden is om overdag op straat te eten tijdens de ramadan. In 2014 heeft een man vijf maanden celstraf gekregen omdat hij dit deed. “Mensen worden echt uitgescholden als ze niet meedoen”, weet de Marokkaanse Farah te vertellen.

Modern Marokko
Doordat taboes worden doorbroken, is Marokko moderner aan het worden. Ze proberen dichter bij de Westerse wereld te komen. Als je over straat loopt in de grote steden zie je dan ook dat niet alle vrouwen hoofddoekjes dragen. De meeste vrouwen kiezen er wel voor om één te dragen, maar er wordt niet kwaad over je gesproken als je geen hoofddoek op hebt.

Toch houdt het land zich op sommige fronten nog erg vast aan de islamitische leer. Zo werden eind 2016 twee meisjes opgepakt, omdat ze op hun dakterras hadden gekust met elkaar. Ze konden daar drie jaar gevangenisstraf voor krijgen. Dit laat zien dat Marokko niet zo modern is als ze willen of gewoon nog niet zijn waar ze willen zijn.

Mensen worden echt uitgescholden als ze niet meedoen.

Ramadan in Nederland moeilijker?
Dr. Bouras: “Tijdens de ramadan in Marokko zijn er kortere dagen qua werk en school. Dit maakt het dus wat makkelijker om te vasten. Maar omdat het wel een echte consumptiemaatschappij is en ze normaal de hele dag door eten, kan het juist moeilijker zijn.” Of de ramadan nou moeilijker vol te houden is in Nederland of in Marokko, is dus best lastig te zeggen.

Volgens Cherouq is de ramadan in Marokko ‘magisch’. “Mensen werken gewoon hard tijdens de warme temperaturen. Ook nog eens zonder water!” roept ze verbaast uit. Ze heeft echt respect voor alle mensen die dat kunnen.

“Omdat echt iedereen meedoet, is de ramadan wel makkelijker uit te houden in Marokko dan in Nederland. Iedereen houdt rekening met elkaar en je gaat met de hele familie na het eten naar de moskee. Zelfs de kleintjes maken zich klaar voor het ramadangebed”, vertelt Cherouq trots.

Cherouq is elke keer weer onder de indruk van de ramadan in Marokko. Ze wil de ramadan graag nog vaker daar meemaken. Hopelijk worden er dan weer dadels en melk uitgedeeld, mocht ze in de file terecht komen.

---

Moslims moeten tijdens de ramadan vasten. Zijzelf noemen het ‘onthouden’. Je onthouden van eten en drinken, maar ook van seks, sigaretten, roddelen en dergelijke. Tijdens de ramadan leren mensen geduldiger te zijn, dankbaar te zijn voor wat ze hebben en om dichter bij God te komen. Daarnaast is het sociale aspect van de ramadan erg belangrijk. Je bent veel samen met familie en vrienden en gaat samen eten als je het vasten van de dag (de iftar) verbreekt.

* Farah’s naam is gefingeerd. Haar echte naam is bekend bij mij.