Sinds oktober tot het eind van het jaar (2020) is ze vol gas bezig geweest met haar nieuwste project, het vergaren van 50.000 leden voor aspirant omroep EVNS. Rahel de Vriend ‘staat haar mannetje’ in de techwereld, startte samen met Mildred Roethof omroep EVNS en is allround powervrouw. Ik sprak met haar over EVNS, rolmodellen en tech. “Je kunt niet zijn wat je niet kan zien.”
Waarom is EVNS nodig?
“EVNS is nodig, omdat het op dit moment slecht gesteld is met de representatie van vrouwen op tv. Je ziet überhaupt weinig vrouwen op tv en als je ze ziet, zie je ze vaak in stereotyperende rollen. En niet alleen aan de talkshowtafel is dat een probleem, ook in fictie zie je bijvoorbeeld bijna nooit een vrouw in een leiderschapspositie, maar veel vaker in familiecontext. Dat heeft een grote impact op hoe wij naar de rol van vrouwen in onze maatschappij kijken. Daarmee geven we kleine kinderen onbewust ook mee wat ze wel kunnen worden en wat niet. Uit onderzoek is gebleken dat je ambitie beïnvloed wordt door wat realistisch voor je is. Op het moment dat je meekrijgt dat iets minder haalbaar is voor jou als meisje bijvoorbeeld, dan worden daarmee je ambities beperkt.”
Wat maakt EVNS daarin anders?
“Wat belangrijk is om te zeggen is ook dat áchter de schermen het percentage vrouwen bij ons omhooggaat. Los van dat er echt al veel vrouwen zijn die in de televisie werken, is de directie vaak een groep mannen. Dat heeft zoveel impact op de keuzes die daaronder dan weer gemaakt worden, dat het belangrijk is om gelijk goed te starten en vanuit een vrouwelijk perspectief programma’s te gaan maken. Als je vier witte heteroseksuele mannen laat praten, dan zal er echt wat anders uitkomen dan dat je daar een vrouw van kleur bij zet en een homoseksuele man. Die diversiteit is in alle opzichten belangrijk.”
Wat zijn jouw persoonlijke drijfveren achter EVNS?
“Ik kom zelf uit de tech- en start-up wereld. Zo heb ik bij B. Amsterdam een app opgezet, waarbij we verschillende services binnen een gebouw bij elkaar brachten. Daarnaast heb ik veel internationaal gedaan, dus ik reisde ook veel. Als ik dan een meeting had binnen een bedrijf, dan was ik altijd één van de weinige vrouwen of zelfs de enige. Zelfs bij bedrijven die goed scoorden op diversiteit. Op een gegeven moment gaat dat opvallen en toen begon ik het te benoemen. ‘Wel grappig dat we hier met z’n elven zitten en dat ik de enige vrouw ben’, zei ik dan laconiek. ‘Oh ja, maar dat heb ik eigenlijk niet zo door gehad’, zei zo’n man dan vaak.
En ook op borrels of etentjes. Dan wist ik wel dat het goed voor mijn project en carrière was om daar naartoe te gaan, maar als je de enige vrouw bent en je wordt dan behandeld als een interessant wezen wat iets van tech weet… Ja, dan voel je wel een drempel om te gaan. Ik ben altijd wel gegaan, want als ik er niet was, dan was er vaak geen enkele vrouw. Daar voelde ik toch een soort verantwoordelijkheid voor. Daardoor dacht ik, dit moet anders.”
Wel heel indrukwekkend dat je dat gewoon zo benoemde.
“Ja, juist in tech is het gevaarlijk om geen vrouwen te betrekken bij het ontwikkelen van producten. Net als bij geneesmiddelen; als je die alleen maar test op mannen, dan weet je gewoon niet hoe zo’n middel gaat reageren in een vrouwenlichaam. Het boek ‘Invisible women’ van Caroline Criado-Perez sluit daar heel mooi op aan: hoe je als vrouw in deze wereld een onzichtbare achterstand hebt op de man, in tal van verschillende situaties. Representatie is daar een groot onderdeel van en op die manier kun je al die verschillende zaken waarin vrouwen een achterstand oplopen stukje bij beetje oplossen.”
Wat kunnen we verwachten van EVNS?
“We hebben een hele groep van mooie makers die bij ons zijn aangesloten. Zij gaan aan de slag met het bedenken van allerlei programma’s. Zo willen we een kinderprogramma maken waarbij een vrouw in de techwereld werkt, met als doel dat meisjes gaan denken, cool, dit is ook iets voor mij! En het is natuurlijk tof dat dat bij mijn leven past. Ook een interessante docuserie met als uitgangspunt dat boek ‘Invisible women’ staat op de planning. Dat willen we heel graag gaan maken om dit onder een groter publiek bekend te maken. Als laatste voorbeeld: een serie over bijzondere vrouwen uit de geschiedenis waarvan de verhalen níet in de geschiedenisboeken te vinden zijn, ook dat is erg waardevol om te vertellen. Verder hebben we onwaarschijnlijk veel ideeën die we zielsgraag zouden willen uitvoeren. Op onze website staan nog meer formats.”
Stel: jij zou op je zestiende een programma van EVNS hebben gezien. Wat voor invloed zou dat op jou persoonlijk hebben gehad?
“Ik ben heel toevallig in de tech gerold. Ik heb wel een studie Media en Cultuur gedaan en me toen verdiept in de nieuwe media-kant en ik was altijd wel geïnteresseerd in tech en gadgets en zo. Maar dat ik in deze wereld zou werken? Dat had ik niet verwacht, ik zag niet dat ik daar ook mijn baan van kon maken. Ik heb daarin het geluk gehad dat ik bij een bedrijf heb gewerkt dat mij een bepaalde kans aanbood en in mij geloofde. Als ik nou op mijn zestiende meer vrouwen in die techwereld op tv had gezien, dan had ik dat waarschijnlijk veel eerder ook voor mezelf geambieerd.
Wie ik een heel tof rolmodel vind, is Alexandria Ocasio-Cortez. Zij is jong en scherp en weet alles naar haar hand te zetten. Dat is ontzettend inspirerend en er zouden echt veel meer van dat soort publieke figuren moeten zijn. Je hebt natuurlijk ook een Michelle Obama, een Hillary Clinton en een Melinda Gates. Deze vrouwen hebben alle drie een fantastische carrière opgebouwd, maar uiteindelijk zijn zij toch altijd ‘de vrouw van…’. Je kunt ze bijna niet los van hun man zien en dat is zonde. Daarom is een AOC zo inspirerend en belangrijk.”
Wat is je grote droom voor dit alles?
“Eigenlijk nog los van of het lukt of niet om die leden te halen, het belangrijkste vind ik dat er een stukje bewustzijn is gecreëerd. Ik hoor verhalen van jonge mensen die er nu achter komen hoe wit, heteroseksueel en mannelijk de Nederlandse televisie is. Zij zijn in gesprek gegaan met vrienden en familie hierover en verspreiden zo weer de boodschap over hoe belangrijk representatie nu eigenlijk is. Dat is waar ik het voor doe: dat er toch een aantal mensen empowered zijn hierdoor om erover na te denken of er zelfs wat mee te doen.”